آیین نامه قانون نظام جامع آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی

مصوب 1397/11/24 همراه با اصلاحات و الحاقات اخیر
ماده ۱ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند: الف ـ قانون: قانون نظام جامع آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی ـ مصوب ۱۳۹۶ـ . ب ـ نظام: نظام آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی، موضوع بند (۲) ماده (۲) قانون. پ ـ شورای‌عالی: شورای‌عالی آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی، موضوع بند (۴) ماده (۲) قانون. ت ـ کارگروه‌های تخصصی: کارگروه‌های ذیل شورای‌عالی. ث ـ مرکز سنجش: مرکز سنجش آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی و تعیین صلاحیت‌های حرفه‌ای، موضوع بند (۵) ماده (۲) قانون. ج ـ دستگاه‌های مجری: دستگاه‌های مجری آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی، موضوع بند (۷) ماده (۲) قانون. چ ـ دبیرخانه: دبیرخانه شورای‌عالی. ماده ۲ به منظور تحقق اهداف نظام، مندرج در ماده (۱) قانون، شورای‌عالی بدون ایجاد تشکیلاتی جدید با ترکیب تعیین‌شده در ماده (۶) قانون تشکیل می‌شود. تبصره۱ـ وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و رییس سازمان اداری و استخدامی کشور در جلسات شورا حضور می‌یابند. تبصره۲ـ در اجرای تبصره (۱) ماده (۶) قانون، سه نفر صاحب‌نظر و متخصص دارای حداقل (۱۰) سال سابقه کار در حوزه آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی و تجربیات بازار کار، انتخاب می‌شوند. تبصره۳ـ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در غیاب رییس شورا جلسات را اداره می‌کند. تبصره۴ـ شورای‌عالی حداقل هر دو ماه یک بار تشکیل جلسه خواهد داد. تبصره۵ ـ آیین‌نامه نحوه تشکیل و اداره جلسات شورای‌عالی، توسط دبیرخانه شورا تهیه و به تصویب شورای‌عالی می‌رسد. ماده ۳ وظایف و اختیارات شورای‌عالی به شرح زیر است: الف ـ هماهنگی در سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری و راهبری نظام در چهارچوب اسناد بالادستی. ب ـ برقراری تعامل بین دستگاه‌های مجری، بنگاه‌های اقتصادی و تشکل‌های صنفی. پ ـ ایجاد هماهنگی و نظارت بر تخصیص منابع و تسهیلات به دستگاه‌های مجری. ت ـ بررسی پیشنهاد اصلاح ساختارها و بازنگری در قوانین و مقررات مرتبط با آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی جهت ارایه به مراجع قانونی ذی‌ربط. ث ـ تصویب استانداردهای آموزش، ارزشیابی و شایستگی حِرف براساس نسخه استانداردهای ملی و بین‌المللی طبقه‌بندی حِرف و مشاغل. ج ـ تصویب سازوکارهای لازم جهت مشارکت بهره‌برداران در کلیه مراحل و فرایندهای آموزشی و تربیتی. چ ـ طراحی و نظارت بر اجرای نظام صلاحیت حرفه‌ای و نظارت بر آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی. ح ـ تأیید چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی، موضوع ماده (۷) قانون و ارایه آن به هیأت وزیران برای تصویب. خ ـ تأیید سازوکارهای لازم مربوط به آموزش و تربیت افراد جهت کسب شایستگی‌های نوآوری و کارآفرینی، موضوع تبصره بند (۱۰) ماده (۱) قانون و ارایه آن به هیأت وزیران برای تصویب. د ـ تصویب سازوکار ارتباط بین مدارک و گواهینامه‌های صلاحیت حرفه‌ای مبتنی بر چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی. ذ ـ تصویب ضوابط تحرک‌پذیری افقی و عمودی در گروه‌های بزرگ شغلی تا سطوح بالای صلاحیت حرفه‌ای و آموزشی در چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی. ر ـ بررسی و تصویب ضوابط و معیارهای تشکیل مراکز سنجش با لحاظ نقش نظام های حرفه‌ای. ز ـ تهیه و تصویب دستورالعمل پایش نظام و ارایه گزارش به مراجع ذی‌صلاح. ژ ـ بررسی و تصویب آیین‌نامه تعیین انجمن‌های علمی حرفه‌ای، اتحادیه‌ها و صنوف حرفه‌ای و شغلی جهت عضویت در ارکان نظام. س ـ تصویب دستورالعمل‌های اجرایی مورد نیاز در چهارچوب قانون. ماده ۴ دبیر شورای‌عالی با پیشنهاد وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از بین مدیران مجرب دستگاه‌های اجرایی توسط معاون اول رییس جمهور( بدون حق رأی) منصوب می‌شود. ماده 5 وظایف دبیرخانه به شرح زیر است: الف ـ برنامه‌ریزی و هماهنگی تشکیل جلسات شورای‌عالی و کارگروه‌های تخصصی. ب ـ پشتیبانی علمی، پژوهشی و کارشناسی برای اتخاذ تصمیمات و وضع مصوبات شورای‌عالی با استفاده از نظرات کارگروه‌های تخصصی و صاحب‌نظران. پ ـ نظارت مستمر بر حسن اجرای مصوبات شورای‌عالی و نظارت بر کارگروه‌های تخصصی و مستندسازی فعالیت‌ها. ت ـ تهیه گزارش ارزیابی عملکرد دستگاه‌های مجری، کارگروه‌های تخصصی و مراکز سنجش و ارایه آن به شورای‌عالی. ث ـ دریافت پیشنهاد دستگاه‌ها در خصوص پیش‌نویس آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و سایر مقررات موضوع قانون جهت طرح و بررسی در کارگروه‌های تخصصی. ج ـ تعامل با مراکز بین‌المللی به منظور هماهنگی، تبادل و بهره‌گیری از ظرفیت‌های آنها در استقرار نظام. چ ـ سایر امور محول‌شده از سوی شورای‌عالی. تبصره۱ـ دبیرخانه با استفاده از نیرو و امکانات موجود در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مستقر می‌شود. تبصره۲ـ دبیرخانه می‌تواند از ظرفیت‌های موجود دستگاه‌های ذی‌ربط با رعایت قوانین و مقررات مربوط استفاده کند. ماده 6 به منظور پیشبرد اهداف و انجام وظایف شورای‌عالی، کارگروه‌های تخصصی به شرح زیر بدون ایجاد تشکیلات جدید اداری زیر نظر شورای‌عالی تشکیل می‌شوند: الف ـ کارگروه تخصصی راهبری و هماهنگی در سیاست‌گذاری. ب ـ کارگروه تخصصی صلاحیت حرفه‌ای. پ ـ کارگروه تخصصی نظارت و سنجش. تبصره ـ آیین‌نامه داخلی کارگروه‌های تخصصی از جمله نحوه تشکیل جلسات و انتخاب رؤسا و دبیران کارگروه‌های یادشده توسط دبیرخانه تهیه و به تصویب شورای‌عالی می‌رسد. ماده ۷ الف ـ ترکیب اعضای کارگروه تخصصی راهبری و هماهنگی در سیاست‌گذاری به شرح زیر است: ۱ـ نماینده ذی‌ربط (درسطح مدیرکل) وزارتخانه‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری، صنعت، معدن و تجارت، نفت، راه و شهرسازی، نیرو، جهادکشاورزی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، دادگستری، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ورزش و جوانان و سازمان‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، برنامه و بودجه کشور و اداری و استخدامی کشور و معاونت رییس جمهور در امور زنان و خانواده. ۲ـ رییس مرکز آمار ایران. ۳ـ نماینده ذی‌ربط سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (در سطح مدیرکل) با معرفی رییس سازمان. ۴ـ دبیر شورای‌عالی. ۵ ـ رییس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارفرمایی ایران. ۶ ـ معاون ذی‌ربط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با معرفی رییس اتاق مذکور. ۷ـ معاون ذی‌ربط اتاق اصناف ایران با معرفی رییس اتاق مذکور. ۸ ـ معاون ذی‌ربط اتاق تعاون ایران با معرفی رییس اتاق مذکور. تبصره ـ دو نفر صاحب‌نظر و متخصص که یکی از آنها از بانوان باشد، به انتخاب دبیر شورای‌عالی با دعوت رییس کارگروه می‌توانند متناسب با موضوعات مطرح شده در جلسات کارگروه شرکت کنند. ب ـ وظایف کارگروه راهبری و هماهنگی در سیاست‌گذاری، تهیه و ارایه پیشنهادهای لازم به شورای‌عالی در خصوص موارد زیر است: ۱ـ اهداف و سیاست‌های اجرایی، خط‌مشی و اولویت‌های نظام آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی. ۲ـ برقراری تعامل بین دستگاه‌های مجری، بنگاه‌های اقتصادی و تشکل‌های صنفی. ۳ـ سیاست‌های لازم برای توسعه مشارکت بهره‌برداران و نظام‌های حرفه‌ای در مراحل مختلف از جمله نیازسنجی، برنامه‌ریزی، تدوین استانداردها، اجرا، ارزشیابی و پایش آموزش‌های تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی. ۴ـ سازوکارهای لازم برای تقویت ارتباط بین نظام اطلاعات بازار کار، نظام اطلاعات آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی و نظام طبقه‌بندی مشاغل و صلاحیت حرفه‌ای. ۵ ـ ساختارها و ترتیبات نهادی (قوانین و مقررات) آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی. ۶ ـ اولویت‌های پژوهشی مورد نیاز در خصوص نظام با رویکرد آینده‌پژوهی. ۷ ـ سیاست‌های اجرایی به منظور اثربخشی هدایت تحصیلی و هدایت شغلی در آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی. ۸ ـ سازوکارهای ایجاد هماهنگی و نظارت بر تخصیص منابع و تسهیلات به مجریان. ماده 8 الف ـ ترکیب اعضای کارگروه تخصصی صلاحیت حرفه‌ای به شرح زیر است: ۱ـ نماینده ذی‌ربط (در سطح مدیرکل) وزارتخانه‌های آموزش و پرورش (دو نفر از آموزش دوره متوسطه کارودانش و فنی و حرفه‌ای)، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جهادکشاورزی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نیرو، صنعت، معدن و تجارت، فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزش و جوانان، ارتباطات و فناوری اطلاعات، نفت، دادگستری و امور اقتصادی و دارایی و سازمان‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، برنامه و بودجه کشور و اداری و استخدامی کشور. ۲ـ معاون ذی‌ربط دانشگاه فنی و حرفه‌ای با معرفی رییس دانشگاه. ۳ـ معاون ذی‌ربط دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی با معرفی رییس دانشگاه. ۴ـ معاون ذی‌ربط سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور با معرفی رییس سازمان. ۵ ـ رییس مرکز آمار ایران. ۶ ـ رییس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارفرمایی ایران. ۷ـ معاون ذی‌ربط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با معرفی رییس اتاق مذکور. ۸ ـ معاون ذی‌ربط اتاق اصناف ایران با معرفی رییس اتاق مذکور. ۹ـ معاون ذی‌ربط اتاق تعاون ایران با معرفی رییس اتاق مذکور. تبصره ـ دبیر شورای‌عالی برحسب موضوع، می‌تواند از نمایندگان نظام‌های حرفه ای، سازمان‌های تخصصی و سایر دستگاه‌ها دعوت به عمل آورد. ب ـ وظایف کارگروه تخصصی صلاحیت حرفه‌ای، تهیه و ارایه پیشنهاد به شورای عالی در خصوص موارد زیر است: ۱ـ چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای و شاخص‌های تعیین صلاحیت حرفه‌ای ملی. ۲ـ سازوکارهای مربوط به آموزش و تربیت افراد جهت کسب شایستگی‌های نوآوری و کارآفرینی، موضوع تبصره بند (۱۰) ماده (۱) قانون. ۳ـ سازوکار و چهارچوب تدوین ضوابط، معیارها، تطبیق، ارزیابی و هم‌سطح‌سازی آموزش‌های رسمی، غیررسمی و آموزش‌های سازمان‌نایافته با همکاری کارگروه تخصصی نظارت و سنجش از طریق استقرار چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای. ۴ـ سازوکارهای انطباق و تعیین ارتباط بین سطوح نظام‌های آموزشی و سطوح صلاحیت حرفه‌ای و حِرف موجود در بازار کار. ۵ ـ سازوکار ارتباط بین مدارک و گواهینامه‌های صلاحیت حرفه‌ای مبتنی بر چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی. ۶ ـ استانداردهای آموزشی و شایستگی‌های حِرف و مشاغل براساس استانداردهای ملی و بین‌المللی طبقه‌بندی حِرف و مشاغل. ۷ـ ضوابط تحرک‌پذیری افقی و عمودی در گروه‌های بزرگ شغلی تا سطوح بالای صلاحیت حرفه‌ای و آموزشی. ۸ ـ ضوابط و معیارهای مورد نیاز جهت استقرار صلاحیت حرفه‌ای. ۹ـ شیوه‌های جذب و به‌کارگیری ارزیابان صلاحیت حرفه‌ای. ماده 9 الف ـ ترکیب اعضای کارگروه تخصصی نظارت و سنجش به شرح زیر است: ۱ـ نماینده ذی‌ربط (در سطح مدیرکل) وزارتخانه‌های آموزش و پرورش (دو نفر از آموزش دوره متوسطه کارودانش و فنی و حرفه‌ای)، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جهاد کشاورزی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نیرو، صنعت، معدن و تجارت، فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزش و جوانان و ارتباطات و فناوری اطلاعات و سازمان‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، برنامه و بودجه کشور و اداری و استخدامی کشور. ۲ـ معاون ذی‌ربط دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی با معرفی رییس دانشگاه. ۳ـ معاون ذی‌ربط دانشگاه فنی و حرفه‌ای با معرفی رییس دانشگاه. ۴ـ معاون ذی‌ربط سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور با معرفی رییس سازمان. ۵ ـ معاون ذی‌ربط کانون عالی انجمن‌های صنفی کارفرمایی ایران. ۶ ـ معاون ذی‌ربط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با معرفی رییس اتاق مذکور. ۷ ـ معاون ذی‌ربط اتاق اصناف ایران با معرفی رییس اتاق مذکور. ۸ ـ معاون ذی‌ربط اتاق تعاون ایران با معرفی رییس اتاق مذکور. تبصره ـ دبیر شورای‌عالی برحسب موضوع، می‌تواند از نمایندگان نظام‌های حرفه‌ای و سایر دستگاه‌ها دعوت به عمل آورد. ب ـ وظایف کارگروه تخصصی نظارت و سنجش، تهیه و ارایه پیشنهاد به شورای عالی در خصوص موارد زیر است: ۱ـ الگوی نظارت، سنجش و ابزارسازی در نظام آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی در سطح ملی، بومی‌سازی و به‌روزرسانی آنها. ۲ـ راهکارهای اجرایی برای پیاده‌سازی الگوهای سنجش، ارزشیابی و اعتبارسنجی. ۳ـ طراحی سازوکارهای مشارکت بهره‌برداران و نظام‌های حرفه‌ای در سنجش آموزش‌های تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی. ۴ـ طراحی، تدوین و تنظیم شاخص‌های نظارت بر مراکز سنجش و سطح‌بندی (درجه‌بندی) آنها. ۵ ـ نظارت و ارزیابی مراکز سنجش و ارایه گزارش‌های عملکردی مراکز یادشده. ۶ ـ چهارچوب اعتباربخشی، شیوه ارزیابی و سطح‌بندی (درجه‌بندی) مجریان در سطح ملی و استانی. ۷ـ ارزیابی و نظارت بر تحقق اهداف، اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های نظام. ۸ ـ آیین‌نامه نحوه تعیین انجمن‌های علمی حرفه‌ای، اتحادیه‌ها و صنوف حرفه‌ای و شغلی جهت عضویت در ارکان نظام. ۹ ـ بررسی پایش عملکرد مجریان. ۱۰ ـ سازوکار اجرای ماده (۹) قانون در سطح استان. ماده 10 در راستای اجرای ماده (۹) قانون، مراکز سنجش در سطح ملی و منطقه‌ای (استانی) وابسته به شورای‌عالی با شرح وظایف زیر و با مشارکت نظام‌های حرفه‌ای تشکیل می‌شود: الف ـ سنجش و ارزشیابی آموزش‌های موضوع قانون. ب ـ تعیین صلاحیت حرفه‌ای نیروی کار در سطح ملی و منطقه‌ای (استانی). پ ـ سنجش و تشخیص شایستگی‌ها و صلاحیت حرفه‌ای و شغلی. ت ـ تعیین صلاحیت و شایستگی مجریان. ث ـ اعطای مدارک صلاحیت حرفه‌ای و گواهینامه‌های شایستگی شغلی. ج ـ ارزشیابی و همسطح‌سازی آموزش‌های فردی و سازمان‌نایافته با آموزش‌های رسمی در چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای.