فصل اول - تعزیرات حکومتی خدمات تشخیصی و درمانی:
ماده 1 (جزای نقدی تعدیل شده) - ایجاد مؤسسات پزشکی غیر مجاز توسط اشخاص فاقد صلاحیت از نظر تخصصی جرم بوده و متخلف به مجازات های زیر محکوم می گردد:
مرتبه اول - تعطیل مؤسسه و ضبط کلیه ملزومات مؤسسه به نفع دولت.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازات های مرتبه اول، جریمه نقدی به میزان 165.000.000 تا 1.650.000.000 ریال و اعلام نام در جراید.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازات های مرتبه دوم، زندان از شش ماه تا یک سال.
ماده 2 (جزای نقدی تعدیل شده) - ایجاد مؤسسه پزشکی توسط افراد متخصص بدون پروانه کار جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می گردد:
مرتبه اول - تعطیل مؤسسه، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی به میزان 16.500.000 تا 165.000.000 ریال.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازات های مرتبه اول، جریمه نقدی به میزان 165.000.000 تا 1.650.000.000 ریال و ضبط اموال مؤسسه به نفع دولت.
ماده 3 (جزای نقدی تعدیل شده) - خودداری بیمارستانها از پذیرش و ارائه خدمات اولیه لازم به بیماران اورژانس جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می گردد:
مرتبه اول - جریمه نقدی از 16.500.000 تا 82.500.000 ریال، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی 82.500.000 تا 165.000.000 ریال، لغو پروانه مسئول فنی مؤسسه، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از مبلغ 165.000.000 تا 825.000.000 ریال، لغو پروانه مسئول فنی مؤسسه، لغو پروانه تأسیس، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
ماده 4 (اصلاحی سال 1403) - ایجاد و یا ارائه خدمات مازاد بر احتیاج و یا غیر ضرور و هرگونه رفتار مبتنی بر تعارض منافع و یا ارتباط غیر حرفه ای که منجر به اجحاف مالی در حق بیمار یا تضییع حقوق ایشان و یا سودجویی متخلف شود از قبیل ارجاع بیمار به مراکز خاص و همچنین قبول یا دریافت هرگونه مال از قبیل وجه نقد، حواله، سند، امتیاز، خدمات، ارز یا رمزارز و امثال آنها خارج از تعرفه های مصوب قانونی تحت هر عنوان و به هر نحو و توسط هر شخص به نام شخص متخلف یا در راستای منافع وی ممنوع بوده و کلیه اشخاص متخلف در هر مرتبه علاوه بر جبران خسارت شاکی و سایر بیماران به شرح زیر مجازات می شوند:
الف - مرتبه اول: جریمه نقدی به میزان دو تا پنج برابر وجه اخذ شده و یا هزینه مازاد تحمیلی بر شاکی و سایر بیماران و توبیخ کتبی با درج مهر تخلف مرتبه اول در پرونده حرفه ای متخلف
ب - مرتبه دوم: جریمه نقدی به میزان شش تا ده برابر وجه اخذ شده و یا هزینه مازاد تحمیلی بر شاکی و سایر بیماران، لغو موقت پروانه متخلف به مدت یک تا سه ماه با درج مهر تخلف مرتبه دوم در پرونده حرفه ای متخلف و توبیخ کتبی با درج مهر تذکر مرتبه اول در پرونده مؤسس و مسئول فنی مربوط.
پ - مرتبه سوم: جریمه نقدی به میزان یازده تا پانزده برابر وجه اخذ شده و یا هزینه مازاد تحمیلی بر شاکی و سایر بیماران، لغو موقت پروانه متخلف به مدت چهار ماه تا یک سال با درج مهر تخلف مرتبه سوم در پرونده حرفه ای متخلف یا الزام به ارائه خدمت به مدت مذکور در مناطق مورد نیاز تعیین شده توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و نیز درج مهر تذکر مرتبه دوم در پرونده مؤسس و مسئول فنی مربوط و لغو پروانه تأسیس.
تبصره: میزان حق العلاج بیماران از طریق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام خواهد شد.
ماده 5 (جزای نقدی تعدیل شده) - به کارگیری کلیه متخصصین و صاحبان حرفه های پزشکی و پیراپزشکی که فاقد محور قانونی کار، صادر از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشند، در مؤسسات پزشکی جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می شود:
مرتبه اول - جریمه نقدی به میزان 16.500.000 تا 82.500.000 ریال، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، لغو پروانه مسئول فنی.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازات های مرتبه دوم، لغو پروانه تأسیس.
ماده 6 (جزای نقدی تعدیل شده) - صاحبان حرفه های پزشکی و پیراپزشکی فاقد مجوزهای قانونی کار مندرج در ماده 5 که در محل غیر مجاز به کار مشغول شده اند به مجازاتهای زیر محکوم خواهند شد:
مرتبه اول - درج تخلف در پرونده پزشکی و اعزام به محل کار قانونی.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازات های مرتبه اول، جریمه نقدی به میزان 82.500.000 تا 825.000.000 ریال به تناسب.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازات های مرتبه دوم، محکومیت به اضافه خدمت در محل کار قانونی حداکثر تا دو برابر مدت قانونی.
ماده 7 (جزای نقدی تعدیل شده) - به کارگیری افراد فاقد صلاحیت حرفه ای در مؤسسات پزشکی جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم خواهد شد:
مرتبه اول - جریمه نقدی به میزان 82.500.000 تا 165.000.000 ریال، توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، لغو پروانه مسئول فنی.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم لغو پروانه تأسیس.
تبصره: افراد فاقد صلاحیت شاغل نیز به مراجع ذیصلاح قضایی جهت برخورد قانونی معرفی خواهند گردید.
ماده 8 (جزای نقدی تعدیل شده) - ترک مؤسسه پزشکی توسط مسئول فنی و پزشک کشیک و سایر کادرهای تخصصی در ساعت مقرر، تعطیل غیر موجه مطب و یا مؤسسه پزشکی بدون اطلاع سازمان نظام پزشکی و نپذیرفتن درصدی از بیماران بیمه که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می نماید، جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می گردد:
مرتبه اول - توبیخ کتبی و درج در پرونده پزشکی.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازات مرتبه اول، جریمه نقدی به میزان 16.500.000 تا 82.500.000 ریال.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم، لغو پروانه مسئول فنی.
تبصره: در صورت لغو پروانه مسئول فنی و یا لغو پروانه تأسیس در مورد مؤسسات پزشکی ( مشمولین مواد 3 و 4 و 5 و 7 و 8 ) جهت تعیین تکلیف قانونی برای انتخاب مسئول فنی جدید و هیأت مؤسس جدید مراتب به کمیسیون قانونی تشخیص امور پزشکی ارجاع می گردد و ضمناً تا تعیین تکلیف نهایی از طریق کمیسیون فوق از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مسئول فنی موقت برای اداره مؤسسه منصوب و به کار گماشته خواهد شد.
ماده 9 - چنانچه اعمال خلاف مندرج در مواد 1 و 3 و 4 و 7 سبب ورود خسارت جانی و مالی به افراد شود، مجازاتهای مندرج، مانع رسیدگی و پیگرد قانونی مؤسسه و یا افراد متخلف و اعمال مجازاتهای مربوط توسط مراجع ذیصلاح قضایی نخواهد گردید.
ماده 10 - چنانچه تخلفات متعددی در واحدهای موضوع این قانون صورت پذیرد، در هر مورد مجازاتهای مربوط اعمال خواهد شد.
ماده 11 (اصلاحی سال 1403) - در خصوص تخلفات موضوع فصول اول و دوم این قانون، کمیسیونی مرکب از حسب مورد رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان یا شهرستان به عنوان رئیس کمیسیون، سرپرست سازمان نظام پزشکی مرکز یا استان یا شهرستان، مدیر کل تعزیرات حکومتی استان یا رییس اداره شهرستان مربوط و مدیر حقوقی دانشگاه به عنوان دبیر کمیسیون (بدون حق رأی) و با دعوت از حسب مورد معاون غذا و دارو و معاون درمان دانشگاه، مکلف است ضمن بررسی موضوع، نظریه کارشناسی اکثریت را به همراه نظر اقلیت به اداره تعزیرات حکومتی شهرستان مربوط ارسال دارد.
تبصره 1 - جلسات کمیسیون هر پانزده روز یک بار تشکیل و در صورت عدم تشکیل یا عدم اظهار نظر به موقع کمیسیون ظرف پانزده روز از تاریخ مکاتبه شعبه رسیدگی کننده با دانشگاه مربوط، شعب سازمان تعزیرات حکومتی علاوه بر اعلام موضوع به هیئت رسیدگی به تخلفات اداری ذی ربط، رأساً بر اساس مستندات موجود و اخذ نظر پزشکی قانونی یا کارشناس رسمی دادگستری در خصوص رسیدگی و صدور رأی مقتضی اقدام خواهد کرد.
تبصره 2 - کمیسیون موظف است در صورت تمایل طرفین دفاعیات کتبی ایشان را قبل از رسیدگی اخذ کند.
ماده 12 - کلیه درآمدهای حاصل از مجازاتهای این قانون به خزانه واریز می شود و وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است اعتبارات مورد نیاز جهت اجرای این قانون را مطابق تشخیص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار دهد.
فصل دوم - تعزیرات توزیع و فروش دارو و شیرخشک و ملزومات پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی:
بخش 1 - دارو:
ماده 13 (جزای نقدی تعدیل شده و اصلاحی سال 1403) - دارو باید دارای پروانه ساخت یا مجوز ورود از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد و عرضه و فروش داروی فاقد پروانه ساخت یا مجوز ورود از طرف داروخانه جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می گردد:
مرتبه اول - اخطار کتبی و جمع آوری داروهای غیر مجاز.
مرتبه دوم - جریمه نقدی به میزان (000 ,23,000) ریال یا پنج برابر ارزش تخلف هر کدام بیشتر باشد و انعکاس مراتب در پرونده.
مرتبه سوم - قطع سهمیه دارویی تا مدت سه ماه.
مرتبه چهارم - تعطیل داروخانه تا مدت یک سال.
ماده 14 - داروخانه باید دارای پروانه تأسیس از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد و تخلف از آن جرم محسوب شده و محل مذکور بلافاصله تعطیل میگردد.
ماده 15 - عرضه و فروش دارو باید با حضور مسوول فنی انجام گیرد و تخلف از آن جرم محسوب شده و محل مذکور بلافاصله تعطیل می گردد.
ماده 16 (جزای نقدی تعدیل شده) - مسئول فنی باید در ساعات مقرر در داروخانه حضور داشته باشد و تخلف از آن جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میگردد:
مرتبه اول - اخطار کتبی با درج در پرونده.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ 23.000.000 ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ 46.000.000 ریال.
مرتبه چهارم - لغو موقت پروانه مسئولیت فنی تا مدت سه ماه.
ماده 17 (جزای نقدی تعدیل شده) - داروخانه باید دارو را از شبکه های توزیع تعیین شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ( شرکتهای توزیع کنندهٔ دارو ) تهیه و تدارک نماید. عدم رعایت ضوابط این ماده جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میگردد:
مرتبه اول - اخطار کتبی با درج در پرونده.
مرتبه دوم - جریمهٔ نقدی تا مبلغ 82.500.000 ریال.
مرتبه سوم ـ جریمهٔ نقدی تا مبلغ 82.500.000 ریال و قطع سهمیهٔ دارویی تا مدت سه ماه.
مرتبه چهارم - تعطیل موقت داروخانه تا مدت یکسال.
تبصره - مبادلهٔ دارو در حد متعارف مصرف یک روز بین داروخانه های یک شهر مشمول ضوابط فوق نخواهد بود.
ماده 18 (جزای نقدی تعدیل شده) - دارو باید در مقابل نسخهٔ پزشک ارائه شود و ارائه آن بدون نسخهٔ پزشک جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - تذکر کتبی.
مرتبه دوم - اخطار کتبی با درج در پرونده.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ 11.500.000 ریال.
مرتبه چهارم - جریمه نقدی تا مبلغ 23.000.000 ریال.
مرتبه پنجم - قطع سهمیهٔ دارویی تا مدت یکماه.
ماده 19 (جزای نقدی تعدیل شده) - دارو باید طبق قیمت رسمی برای مصرف کننده، به متقاضی ارائه شود و قیمت هر قلم از داروهای ارائه شده در نسخه درج شود و نسخه نیز به مهر داروخانه ممهور گردد و در مورد نسخ بیمه خدمات درمانی کپی نسخه ( نسخه دوم ) پس از درج قیمت مهر گردد. تخلف از این ماده جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می گردد:
الف - گرانفروشی:
مرتبه اول ـ جریمهٔ نقدی تا مبلغ 11.500.000 ریال.
مرتبه دوم ـ جریمهٔ نقدی تا مبلغ 115.000.000 ریال و نصب پارچه به عنوان گرانفروش.
مرتبه سوم ـ جریمهٔ نقدی تا مبلغ 200.000.000 ریال و قطع سهمیهٔ دارویی به مدت یک ماه.
مرتبه چهارم - تعطیل داروخانه تا مدت یکسال.
ب - عدم درج قیمت در نسخ بیماران و ممهور ننمودن آنها:
مرتبه اول - تذکر کتبی.
مرتبه دوم - اخطار کتبی.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ 11.500.000 ریال.
مرتبه چهارم - جریمه نقدی تا مبلغ 20.000.000 ریال.
تبصره - لیست اقلامی که ارائه آنها بدون نسخهٔ پزشک مجاز میباشد از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام میگردد.
ماده 20 (جزای نقدی تعدیل شده) - نگهداری و یا عرضه و یا فروش داروهای فاسد و یا تاریخ گذشته که بایستی معدوم شوند، جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می شود:
الف - عرضه و نگهداری:
مرتبه اول - تذکر کتبی و جمع آوری داروهای فاسد و یا تاریخ گذشته.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ 23.000.000 ریال و جمع آوری داروهای فاسد و یا تاریخ گذشته.
مرتبه سوم - قطع سهمیهٔ دارویی تا مدت سه ماه.
مرتبه چهارم - تعطیل موقت تا شش ماه.
ب - فروش:
چنانچه در سایر قوانین مجازاتهای شدیدتری پیش بینی نشده باشد، علاوه بر جبران خسارت وارده به بیمار:
مرتبه اول - جریمه نقدی تا مبلغ 23.000.000 ریال و جمع آوری داروهای فاسد و یا تاریخ گذشته.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ 82.500.000 ریال و قطع سهمیهٔ دارویی تا مدت یک ماه.
مرتبه سوم - تعطیل داروخانه تا مدت یک سال.
ماده 21 (جزای نقدی تعدیل شده) - در داروخانه نباید غیر از دارو، لوازم بهداشتی و آرایشی، شیرخشک، غذای کودک و لوازم مصرفی پزشکی مجاز، کالای دیگری بفروش برسد. تخلف از ضوابط این ماده جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می شود:
مرتبه اول - تذکر کتبی.
مرتبه دوم - اخطار کتبی و درج در پرونده.
مرتبه سوم - جمع آوری کالاهای غیر مجاز.
مرتبه چهارم - جریمه نقدی تا مبلغ 23.000.000 ریال و ضبط کالاهای غیر مجاز به نفع دولت.
ماده 22 (جزای نقدی تعدیل شده) - چنانچه داروخانه لوازم بهداشتی و آرایشی، شیرخشک، غذای کودک و لوازم مصرفی پزشکی مجاز را بیش از قیمت های تعیین شده عرضه نماید گرانفروشی محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می شود:
الف - گرانفروشی تا مبلغ 2.000.000 ریال.
مرتبه اول - جریمه نقدی معادل مبلغ 3.300.000 ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی معادل مبلغ 3.300.000 ریال و نصب پارچه در محل واحد به عنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی معادل مبلغ 3.300.000 ریال، نصب پارچه در محل واحد و معرفی از رسانه های گروهی به عنوان گران فروش.
ب (اصلاحی سال 1403) - گرانفروشی معادل مبلغ 2.000.000 تا 500.000.000 ریال:
مرتبه اول - جریمه نقدی از مبلغ 3.300.000 ریال تا پنج برابر میزان گرانفروشی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از مبلغ 3.300.000 ریال تا پنج برابر میزان گرانفروشی و نصب پارچه در محل واحد به عنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از مبلغ 3.300.000 ریال تا پنج برابر میزان گرانفروشی، نصب پارچه در محل واحد و معرفی از رسانه های گروهی به عنوان گرانفروش.
ج - گرانفروشی از مبلغ بیش از 500.000.000 ریال تا مبلغ 5.000.000.000 ریال:
مرتبه اول - جریمه نقدی از پنج تا هشت برابر میزان گرانفروشی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از پنج تا هشت برابر میزان گرانفروشی و نصب پارچه در محل واحد به عنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از پنج تا هشت برابر میزان گرانفروشی، نصب پارچه در محل واحد و معرفی از رسانه های گروهی به عنوان گرانفروش.
د - گرانفروشی بیش از 5.000.000.000 ریال:
مرتبه اول - جریمه نقدی از هشت تا ده برابر میزان گرانفروشی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از هشت تا ده برابر میزان گرانفروشی و نصب پارچه در محل واحد به عنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از هشت تا ده برابر میزان گرانفروشی، نصب پارچه در محل واحد و معرفی از رسانه های گروهی به عنوان گرانفروش.
ماده 23 (جزای نقدی تعدیل شده) - داروخانه موظف است کلیهٔ کالاهای خریداری شده را مستمراً تا اتمام موجودی عرضه نماید و در صورت خودداری از عرضه به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - اخطار کتبی با درج در پرونده و الزام به عرضهٔ کالاها با قیمت تعیین شده.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ 66.000.000 ریال.
مرتبه سوم - قطع سهمیه تا مدت سه ماه.
مرتبه چهارم - تعطیل موقت تا یکسال.
ماده 24 (جزای نقدی تعدیل شده) - داروخانه موظف است طبق ساعات تعیین شده خدمات مربوطه را ارائه نماید مگر با دلیل موجه و یا با اطلاع کتبی و نظر سازمان منطقه ای بهداشت و درمان محل و در غیر این صورت متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - تذکر.
مرتبه دوم - اخطار کتبی با درج در پرونده.
مرتبه سوم ـ جریمهٔ نقدی تا 3.300.000 ریال.
مرتبه چهارم ـ جریمهٔ نقدی تا 5.000.000 ریال.
تبصره 1 - در صورتی که داروخانه قبل از پایان ساعات تعیین شده از ارائه خدمات دارویی خودداری نماید، مرتبه اول تذکر، مرتبه دوم اخطار کتبی و درج در پرونده، مرتبه سوم جریمه نقدی تا 5.000.000 ریال مرتبه چهارم جریمه نقدی تا 6.600.000 ریال.
تبصره 2 - داروخانههای شبانهروزی در صورت عدم رعایت مفاد این ماده علاوه بر تعزیرات ذکر شده در مرتبه پنجم تا یک سال تعطیل خواهند شد.
ماده 25 - در مناطقی که داروخانه منحصر به فرد باشد و داروخانه بر طبق مواد این قانون تا یکسال به تعطیل موقت تعزیر شود، پروانه تأسیس از متخلف سلب و به فرد واجد شرایط دیگری واگذار میگردد و متخلف تا پنج سال حق گرفتن مجدد پروانه تأسیس داروخانه را نخواهد داشت و به هر حال داروخانه نباید تعطیل گردد.
بخش 2 - شیرخشک و غذای کودک:
ماده 26 - شیرخشک شیرخواران باید دارای مجوز ورود از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بوده و از طریق شبکه های توزیع کننده مورد تأیید این وزارت در اختیار داروخانه ها قرار گیرد و داروخانه نیز بایستی آن را در ازاء دریافت کوپن معتبر و با قیمت رسمی به متقاضی ارائه نماید ( شیرخشک های رژیمی صرفاً بایستی با نسخه پزشک و با قیمت رسمی به مصرف کننده عرضه شود. ) تخلف از این امور جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
الف - در صورت عدم عرضهٔ شیرخشک، مجازاتهای مذکور در ماده 23 این قانون.
ب - در صورت گرانفروشی، مجازاتهای مذکور در بند الف ماده 19 این قانون.
ج - در صورت عرضهٔ شیرخشکهای رژیمی بدون نسخهٔ پزشک مجازاتهای مذکور در ماده 18 این قانون.
د - در صورت تهیه و عرضه و فروش شیرخشک شیرخواران بدون مجوز، مجازاتهای مذکور در ماده 13 این قانون.
تبصرهٔ 2 - داروخانه های شبانه روزی در صورت عدم رعایت مفاد این ماده علاوه بر تعزیرات ذکر شده در مرتبه پنجم تا یکسال تعطیل خواهند شد.
بخش 3 - لوازم و ملزومات پزشکی و دندانپزشکی و آزمایشگاهی:
ماده 27 (جزای نقدی تعدیل شده) - لوازم و ملزومات پزشکی و دندانپزشکی و آزمایشگاهی که برای تولید و یا وارد کردن آنها از ارز دولتی استفاده شده باشد باید براساس ضوابطی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می نماید، در مقابل ارائه فاکتور و با قیمت رسمی در اختیار متقاضی قرار گیرد و تخلف از این امور جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - اخطار کتبی و یا جریمه نقدی تا 60.000.000 ریال و یا هر دو مجازات.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا 300.000.000 ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا 1.500.000.000 ریال.
در صورت گرانفروشی متخلف به ترتیب مذکور در ماده 22 این قانون مجازات میشود.
تبصره - شرکت های توزیع کنندهٔ اقلام مذکور در صورتی که در تخلف از ضوابط فوق با تولیدکننده و یا واردکننده مشارکت و یا معاونت داشته باشند متخلف محسوب و به مجازاتهای زیر محکوم خواهند شد:
مرتبه اول - اخطار کتبی و ضبط کالا به نفع دولت و پرداخت بهای آن به قیمت رسمی به شرکت مذکور.
مرتبه دوم - ضبط کالا به نفع دولت.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا 350.000.000 ریال و ضبط کالا به نفع دولت.
بخش 4 - شرکتهای توزیع کنندهٔ دارو، شیرخشک و ملزومات پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی:
ماده 28 (جزای نقدی تعدیل شده) - این گونه شرکتها موظف هستند کالاهای موضوع این قانون را در صورتی که با ارز دولتی تولید و یا وارد شده باشند، منحصراً از شرکتهای تولیدی و یا وارداتی مجاز دریافت نمایند، تخلف از این امر جرم بوده و متخلف به مجازات های زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - اخطار کتبی و ضبط کالا به نفع دولت و پرداخت بهای آن به قیمت رسمی.
مرتبه دوم - ضبط کالا به نفع دولت.
مرتبه سوم ـ جریمهٔ نقدی تا 350.000.000 ریال و ضبط کالا به نفع دولت.
ماده 29 (جزای نقدی تعدیل شده) - شرکتهای توزیعی موظف هستند اقلام توزیعی خود را بر طبق ضوابط اعلام شده در اختیار واحدهای مجاز و یا متقاضیان قرار دهند. تخلف از ضوابط این ماده جرم بوده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم میشود:
مرتبه اول - اخطار کتبی.
مرتبه دوم ـ جریمهٔ نقدی تا مبلغ 300.000.000 ریال.
مرتبه سوم ـ جریمهٔ نقدی تا مبلغ 800.000.000 ریال.
ماده 30 (جزای نقدی تعدیل شده) - شرکتهای توزیعی موظفند با ارائه فاکتور و به قیمت رسمی کالا را تحویل نمایند. تخلف از این ماده جرم بوده و در صورت گرانفروشی، متخلف به ترتیب مذکور در ماده 22 ین قانون مجازات میشود و در غیر اینصورت:
مرتبه اول - اخطار کتبی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ 35.000.000 ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ 50.000.000 ریال.
فصل سوم - تعزیرات تولید، توزیع، فروش مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی:
ماده 31 (جزای نقدی تعدیل شده) - تولید مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی که با علامت و بسته بندی مشخص به صورت بازرگانی عرضه می گردد طبق فهرست ماده 1 آیین نامه اجرایی ماده 8 و 9 قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی منوط به اخذ پروانه ساخت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می باشد و تخلف از آن جرم بوده و متخلف به مجازات های زیر محکوم می شود:
مرتبه اول - تعطیل واحد تولیدی غیر مجاز بلافاصله و ضبط کالای تولیدی به نفع دولت.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازات های مرتبه اول، جریمه نقدی تا مبلغ 2.500.000.000 ریال با توجه به حجم تولید غیر مجاز.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازات های مرتبه دوم، ضبط لوازم تولیدی به نفع دولت.
چنانچه واحد تولیدی مجاز بدون کسب پروانه ساخت اقدام به تولید کالایی نماید:
مرتبه اول - تعطیل خط تولید و ضبط کالای تولیدی به نفع دولت.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازات های مرتبه اول، جریمه نقدی تا مبلغ 250.000.000 ریال با توجه به حجم تولید.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم تعطیل واحد تولیدی تا مدت شش ماه.
ماده 32 (جزای نقدی تعدیل شده) - تولید مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی باید با حضور مسئول فنی انجام گیرد، در صورت تخلف:
مرتبه اول - تعطیل تولید با حضور مسئول فنی و اخطار کتبی با درج در پرونده.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازات های مرتبه اول، ضبط کالای تولیدی به نفع دولت.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازات های مرتبه دوم، جریمه نقدی تا مبلغ 700.000.000 ریال.
مرتبه چهارم - تعطیل واحد تولیدی تا یک سال.
ماده 33 (جزای نقدی تعدیل شده) - حضور مسئول فنی در کلیه مراحل تولید الزامی بوده و مسئول فنی باید نظارت دائم در امر تولید داشته باشد. تخلف از این امر جرم بوده و متخلف به مجازات های زیر محکوم می شود:
مرتبه اول - اخطار کتبی و درج در پرونده مسئول فنی.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازات های مرتبه اول، جریمه نقدی تا مبلغ 20.000.000 ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ 80.000.000 ریال.
مرتبه چهارم - تعلیق پروانه مسئول فنی تا شش ماه.
ماده 34 (جزای نقدی تعدیل شده) - کلیه تولیدکنندگان موظفند برچسب اطلاعاتی بر روی کلیه محصولات و فرآورده های تولیدی خود الصاق نمایند و شماره پروانه ساخت و مهلت اعتبار مصرف ( تاریخ مصرف ) را نیز روی محصولات، حسب مورد، درج نمایند. تخلف از این امر جرم بوده و متخلف به مجازات های زیر محکوم می شود:
مرتبه اول - اخطار و جریمه نقدی تا مبلغ 100.000.000 ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ 200.000.000 ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ 500.000.000 ریال.
ماده 35 (جزای نقدی تعدیل شده و اصلاحی سال 1403) - تولیدکنندگان مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی ملزم به رعایت فرمول تأیید شده در پروانه ساخت می باشند.
تخلف از مفاد این ماده در صورتی که عدم رعایت فرمول ساخت بر اساس کاهش مصرف مواد متشکله آن باشد، از مصادیق کم فروشی و یا گرانفروشی محسوب گردیده و متخلف به مجازات های زیر محکوم می شود:
الف - گرانفروشی تا مبلغ 500.000.000 ریال:
مرتبه اول - جریمه نقدی تا مبلغ 2.500.000.000 ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ 2.500.000.000 ریال و نصب پارچه در محل واحد به عنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ 2.500.000.000 ریال نصب پارچه در محل واحد و معرفی از رسانه های گروهی به عنوان گرانفروش.
ب (اصلاحی سال 1403) - گرانفروشی معادل مبلغ 500.000.000 تا 2.000.000.000 ریال:
مرتبه اول - جریمه نقدی از مبلغ ده هزار ریال تا پنج برابر میزان گرانفروشی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از مبلغ ده هزار ریال تا پنج برابر میزان گرانفروشی و نصب پارچه در محل واحد به عنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از مبلغ ده هزار ریال تا پنج برابر میزان گرانفروشی، نصب پارچه در محل واحد و معرفی از رسانه های گروهی به عنوان گرانفروش.
ج - گرانفروشی از مبلغ بیش از 2.000.000.000 تا 5.000.000.000 ریال:
مرتبه اول - جریمه نقدی از پنج تا هشت برابر میزان گرانفروشی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از پنج تا هشت برابر میزان گرانفروشی و نصب پارچه در محل واحد به عنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از پنج تا هشت برابر میزان گرانفروشی، نصب پارچه در محل واحد و معرفی از رسانه های گروهی به عنوان گرانفروش.
د - گرانفروشی به میزان 5,000,000,000 یا پنج برابر ارزش تخلف هر کدام بیشتر باشد.
مرتبه اول - جریمه نقدی از هشت تا ده برابر میزان گرانفروشی.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از هشت تا ده برابر میزان گرانفروشی و نصب پارچه در محل واحد به عنوان گرانفروش.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از هشت تا ده برابر میزان گرانفروشی، نصب پارچه در محل واحد و معرفی از رسانه های گروهی به عنوان گرانفروش.
در صورتی که مواد اولیه به کار رفته در فرمول ساخت، از مواد غیر مجاز و یا سمی باشد، متخلف به مجازات های زیر محکوم می شود:
مرتبه اول - ضبط کالای تولیدی و در صورت سمی و یا زیان آور بودن، معدوم نمودن کالا.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی تا پنج میلیون ریال.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه دوم، تعطیل واحد تولیدی تا یک سال.
ماده 36 (جزای نقدی تعدیل شده) - شرکت های پخش، فروشگاه ها، سوپرمارکتها، تعاونیها و سایر اماکن که حق فروش یا توزیع کالای خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی را دارند مجاز به عرضه و فروش آن دسته از کالاهای مشتمل قانون مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی می باشند که دارای پروانه ساخت معتبر و یا مجوز ورود از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشند. تخلف از این امر جرم بوده و متخلف به مجازات های زیر محکوم می شود:
الف - شرکتهای شخص و تعاونیهای بزرگ:
مرتبه اول - اخطار و ضبط کالا به نفع دولت.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازات های مرتبه اول، جریمه نقدی تا مبلغ 200.000.000 ریال با توجه به حجم کالا.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازات های مرتبه دوم، محکومیت مدیر عامل شرکت به زندان از یک تا شش ماه.
ب - فروشگاه ها و سوپر مارکتها و سایر اماکن:
مرتبه اول - اخطار و ضبط کالا به نفع دولت.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازات های مرتبه اول، جریمه نقدی تا 35.000.000 ریال.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازات های مرتبه اول، جریمه نقدی تا 100.000.000 ریال.
در صورت تکرار - تعطیل واحد از یک تا شش ماه.
ماده 37 (جزای نقدی تعدیل شده) - فروشگاه ها، سوپر مارکتها، تعاونیها و سایر اماکن باید از عرضه و تحویل کالای غیر بهداشتی خودداری نمایند. عرضه و تحویل کالا با علم به غیر بهداشتی بودن آن تخلف محسوب شده و متخلف به مجازات های زیر محکوم می شود:
مرتبه اول - اخطار کتبی و ضبط کالا به نفع دولت.
مرتبه دوم - علاوه بر مجازاتهای مرتبه اول، جریمه نقدی تا مبلغ 250.000.000 ریال به تناسب حجم کالا.
مرتبه سوم - علاوه بر مجازات های مرتبه دوم، تعطیل واحد از یک تا شش ماه.
ماده 38 (جزای نقدی تعدیل شده) - سازمانها و شرکتهای واردکننده و تولیدکننده مواد اولیه غذایی، آرایشی و بهداشتی در صورتی می توانند کالای خود را به تولیدکنندگان موضوع ماده 31 این قانون عرضه نمایند که واحدهای مذکور دارای مجوز و یا پروانه ساخت معتبر از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشند و متخلفین از مفاد این ماده به مجازات های زیر محکوم می شوند:
الف - واردکنندگان:
مرتبه اول - اخطار و جریمه نقدی تا مبلغ 165.000.000 ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از 165.000.000 تا 1.650.000.000 ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا مبلغ 1.650.000.000 ریال و لغو کارت بازرگانی به مدت یک سال.
ب - تولیدکنندگان:
مرتبه اول - اخطار و جریمه نقدی تا مبلغ 165.000.000 ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از 165.000.000 تا 660.000.000 ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی تا 1.650.000.000 ریال.
ماده 39 (جزای نقدی تعدیل شده) - متصدیان و مسئولین کارخانجات و کارگاه ها و مراکز تهیه و توزیع مواد خوردن، آشامیدنی، آرایشی، بهداشتی، اماکن عمومی، مراکز بهداشتی درمانی، مراکز آموزشی و پرورشی، محلهای نگهداری و پرورش دام و طیور و کشتارگاه ها ملزم به رعایت ضوابط و مقررات بهداشت محیطی در محل فعالیت خود می باشند. متخلفین از مفاد این ماده به ازای هر مورد نقض بهداشتی، به مجازاتهای زیر محکوم می شوند:
مرتبه اول - جریمه نقدی از مبلغ 230.000 تا 10.000.000 ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی از مبلغ 500.000 تا 16.500.000 ریال.
مرتبه سوم - جریمه نقدی از مبلغ 660.000 تا 33.000.000 ریال.
مرتبه چهارم - علاوه بر مجازات مرتبه سوم، زندان از یک تا شش ماه.
تبصره: در صورت عدم رفع نقائص بهداشتی در پایان مهلت مقرر، یا لغو پروانه کسب متصدی و یا مسئولین، محل تعطیل خواهد شد و ادامه کار منوط به اخذ پروانه جدید و رفع نقص می باشد.
ماده 40 (جزای نقدی تعدیل شده) - در کلیه مراحل مربوط به مواد این قانون در صورتی که تخلف در بخش غیر خصوصی انجام گرفته باشد، حسب مورد مقام مجاز دستوردهنده و یا مباشر و یا هر دو متخلف محسوب و به مجازاتهای زیر محکوم می گردند:
مرتبه اول - اخطار کتبی و جریمه نقدی تا مبلغ 165.000.000 ریال.
مرتبه دوم - جریمه نقدی تا مبلغ 825.000.000 ریال.
مرتبه سوم - تعلیق از خدمت به مدت سه تا شش ماه.
مرتبه چهارم - زندان از یک تا شش ماه.
فصل چهارم - سایر مقررات:
ماده 41 - گزارش تخلفات مندرج در این قانون به وسیله ناظرین و بازرسین ویژه ای که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا مدیران عامل سازمانهای منطقه ای بهداشت، درمان تعیین می شوند، تهیه می گردد.
ماده 42 - کلیه گزارشات تخلفات مندرج در این قانون باید به تأیید ناظرین و بازرسین ویژه برسد.
ماده 43 - وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است به طور منظم اسامی کالاهای مجاز و غیر مجاز ( خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی ) را جهت اطلاع عموم به نحو مقتضی اعلام نماید.
ماده 44 - اعمال تعزیرات حکومتی موضوع این قانون مانع اجرای مجازات های قانونی دیگر نخواهد بود.
ماده 45 (الحاقی سال 1403) - در تخلفات گران فروشی، کم فروشی، تقلب، احتکار، عدم درج قیمت، اخفا و امتناع از عرضه کالا، عدم رعایت ضوابط قیمت گذاری و توزیع و عدم اعلام موجودی کالا، رؤسای شعب تعزیرات حکومتی میتوانند در صورت احراز تخلف ضمن صدور رأی، حسب مورد متناسب با نوع تخلف و میزان تأثیر آن در بازار دستور مهر و موم (پلمب) محل و نصب تابلو با درج نوع تخلف تا ده روز را کتباً صادر کنند تا با تأیید فوری مدیر کل تعزیرات حکومتی استان بلافاصله اجرا شود.
تبصره 1 - مهر و موم (پلمب) انبار یا محل نگهداری کالاهای فاسد شدنی، همراه با الزام مالک کالا به عرضه یا فروش صورت خواهد گرفت؛ به نحوی که موجب فساد کالا یا اضرار به اشخاص ثالث نشود. در صورت استنکاف یا عدم حضور مالک، رأساً با دستور رییس شعبه و تأیید فوری مدیر کل تعزیرات حکومتی استان اقدام به فروش یا عرضه کالا خواهد شد و وجوه حاصل شده پس از کسر هزینه های فروش یا عرضه تا تعیین تکلیف موضوع در حساب سپرده به عنوان امانت نگهداری می شود.
تبصره 2 - در احتکار، اخفا و امتناع از عرضه، رییس شعبه میتواند ضمن صدور رأی، دستور فروش و عرضه را نیز صادر کند.
ماده 46 (الحاقی سال 1403) - در کلیه تخلفات موضوع این قانون، در صورتی که ادامه فعالیت متخلف توسط ناظران یا بازرسان ویژه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهدید کننده سلامت جامعه تشخیص داده شود، شعبه رسیدگی کننده در صورت وجود ادله و مدارک کافی، بلافاصله ظرف حداکثر ۲۴ ساعت، دستور مهر و موم (پلمب) تمام یا قسمتی از محل تا یک ماه را کتباً صادر می کند تا با تأیید فوری مدیرکل تعزیرات حکومتی استان بلافاصله اجرا شود. شعبه رسیدگی کننده موظف است ظرف مهلت مذکور در خصوص تعیین تکلیف موضوع اقدام کند.
ماده 47 (الحاقی سال 1403) - اصل بر مسئولیت شخص حقیقی است و شخص حقوقی در صورتی دارای مسئولیت است که نماینده قانونی شخص حقوقی به نام یا در راستای منافع آن مرتکب تخلف شود. مسئولیت اشخاص حقوقی مانع مسئولیت اشخاص حقیقی مرتکب تخلف نیست.
تبصره 1 - اگر منافع حاصل از تخلفات به شخص حقوقی تعلق یابد یا تخلف برای تأمین منافع شخص حقوقی ارتکاب یابد، جریمه قانونی از محل دارایی شخص حقوقی وصول می شود و علاوه بر آن شخص حقیقی نیز به پرداخت جریمه معادل ده درصد (۱۰%) تا پنجاه درصد (۵۰%) جریمه قانونی و دو سال محرومیت از تأسیس هر نوع شخص حقوقی و عضویت در ارکان مشارکت در مدیریت و تصدی سمت در آنها محکوم می شود.
تبصره 2 - در صورت اثبات اینکه تخلفات در ظاهر به نام و با پوشش شخص حقوقی بوده اما عواید حاصل شده در واقع به اشخاص حقیقی انتقال یافته است جریمه قانونی از اشخاص حقیقی منتفع وصول می شود.
ماده 48 (الحاقی سال 1403) - برای کشف و احراز تخلفاتی که در مرئی و منظر عموم نباشد، در صورتی که قرائنی حاکی از صحت گزارش ضابطان قضایی و ضرورت ورود به محل تخلف وجود داشته باشد، شعب سازمان تعزیرات حکومتی با رعایت مقررات قانونی و تحت نظارت حسب مورد مدیر کل استان یا رئیس اداره تعزیرات حکومتی شهرستان و با کسب موافقت دادستان محل اجازه ورود به محل یادشده را صادر میکنند و ضابطان قضایی موظف به اجرای دستور ابلاغ و اجرای احکام شعب سازمان تعزیرات حکومتی هستند.
ماده 49 (الحاقی سال 1403) - در مواردی که در این قانون مراتب متعدد برای مجازات تعیین شده است چنانچه تکرار همان تخلف با فاصله بیش از مدت سه سال از تاریخ قطعیت اولین حکم صورت گیرد، مرتبه اول تلقی می شود.
ماده 50 (الحاقی سال 1403) - ضابطان قضایی و کلیه دستگاه های اجرایی موضوع ماده (۵) «قانون مدیریت خدمات کشوری» مصوب ۱۳۸۶ و دستگاه هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است و سازمانهای تابعه آنها موظف اند دستورات و آرای شعب سازمان تعزیرات حکومتی در رسیدگی به تخلفات موضوع این قانون و اجرای احکام را وفق مقررات قانونی اجرا کنند.
ماده 51 (الحاقی سال 1403) - در تخلفات گران فروشی کم فروشی تقلب عرضه خارج از شبکه و عدم اجرای ضوابط قیمت گذاری مبلغ تخلف صرفاً برمبنای میزان کالاها و خدمات عرضه شده که فروش آن مستنداً به اثبات رسیده باشد و نیز موجودی انبار محاسبه خواهد شد.
ماده 52 (الحاقی سال 1403) - در موارد محکومیت متخلف به تعطیل یا انحلال مؤسسه یا شرکت یا شخص حقوقی دارای هر گونه فعالیت اقتصادی مستمر با تأیید مراجع ذی ربط، تعطیل محل کسب یا لغو پروانه تأسیس یا تعلیق یا ابطال کارت بازرگانی شعبه صادر کننده حکم قطعی می تواند در صورت تشخیص رئیس سازمان تعزیرات حکومتی یا وزیر دادگستری جهت حمایت از تولید و اشتغال و یا جلوگیری از اخلال در ارائه مایحتاج عمومی، در صورت اجرای کامل سایر مجازات ها و با اخذ تعهد به عدم تکرار تخلف ضمن تبدیل مجازات های صدر الذکر به حداکثر جریمه نقدی مقرر در حکم و در صورت عدم پیش بینی جریمه نقدی برای آن تخلف در قانون تبدیل آن به جریمه نقدی معادل دو تا پنج برابر درآمد ماهانه متخلف اجرای آن ها را از یک تا پنج سال معلق کند در صورت ارتکاب هرگونه تخلف در مدت مذکور علاوه بر مجازات تخلف اخیرالذکر، مجازات معلق نیز اجرا می شود.