ماده ۳۱- انتخاب کنندگان باید دارای شرایط ذیل باشند:
۱- تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران.
۲- هجده سال تمام. (اصلاحی مصوب ۱۳۸۵/۱۰/۱۲)
۳- عاقل بودن.
ماده ۳۲- انتخاب شوندگان هنگام ثبت نام باید دارای شرایط زیر باشند: (اصلاحی مصوب ۱۳۹۵/۳/۳)
۱ – اعتقاد و التزام عملی به اسلام
۲- التزام عملی به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران
۳ – تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران.
۴ – ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل مترقی ولایت مطلقه فقیه.
۵ – داشتن مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا معادل آن. (اصلاحی مصوب ۱۳۸۵/۱۰/۱۳)
۶ – نداشتن سوء شهرت در حوزه انتخابیه.
۷ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ داشتن سلامت جسمی و روانی به¬ گونهای که توانایی متعارف انجام وظایف نمایندگی را داشته باشد.
۸ – حداقل سن سی سال تمام و حداکثر هفتاد و پنج سال تمام.
۹ (الحاقی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ گواهی معتبر و مورد¬ تأیید بالاترین مقام نهاد یا مؤسسات مربوط مبنی ¬بر داشتن حداقل پنج سال سابقه فعالیت اجرائی یا آموزشی یا پژوهشی یا قضائی در یک یا همه آنها در بخش دولتی، عمومی یا غیر¬عمومی در هنگام ثبتنام
۱۰ (الحاقی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ داشتن کارت یا گواهی پایان خدمت وظیفه یا معافیت دائم قانونی
تبصره ۱- داوطلبان نمایندگی اقلیتهای دینی مصرح در قانون اساسی از التزام عملی به اسلام، مذکور در بند (۱) مستثنی بوده و باید در دین خودثابتالعقیده باشند.
تبصره ۲- [به موجب «قانون حذف تبصره (۲) ماده (۲۸) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی» مصوب ۱۳۹۰/۱/۲۸ نسخ صریخ شده است.]
تبصره ۳- هر دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی معادل یک مقطع تحصیلی فقط برای شرکت در انتخابات محسوب میشود. (اصلاحی مصوب ۱۳۸۶/۱/۲۶)
تبصره ۴- ملاک محاسبه سن اشخاص برای ثبت نام در انتخابات بر اساس تاریخ تولد اولیه ثبت شده در شناسنامه رسمی است و تغییرات بعدی توسط دستگاههای ذی ربط به استثنای محاکم قضائی ملاک عمل نمی باشد. (اصلاحی مصوب ۱۳۹۵/۳/۳)
ماده ۳۳- اشخاص زیر به واسطه مقام و شغل خود از داوطلب شدن محرومند:
الف – اشخاص زیر از داوطلب شدن در حوزههای انتخابیه سراسر کشور محرومند مگر اینکه حداقل شش ماه قبل از ثبت نام از سمت خود استعفاءنموده و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند: (اصلاحی مصوب ۱۳۸۶/۱/۲۶)
۱ – رئیس جمهور و معاونین و مشاورین وی.
۲ – دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و معاونین وی.
۳ – مشاورین معاونین رئیس جمهور.
۴ – روسای دفاتر سران سه قوه.
۵ – وزرا و سرپرستان وزارتخانهها.
۶ – معاونین و مشاورین وزرا.
۷ – مدیران کل و سرپرستان ادارات کل وزارتخانهها و مدیران کل حوزه وزارتی و رؤسای دفاتر وزرا.
۸ – اعضای شورای نگهبان و هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات.
۹ – رئیس قوه قضائیه و معاونین و مشاورین وی.
۱۰ – رئیس دیوان عالی کشور و معاونین و مشاورین وی.
۱۱ – دادستان کل کشور و معاونین و مشاورین وی.
۱۲ – رئیس دیوان عدالت اداری و معاونین و مشاورین وی.
۱۳ – رئیس سازمان بازرسی کل کشور و معاونین و مشاورین وی.
۱۴ – روسا و سرپرستان سازمانها و ادارات کل و ادارات عقیدتی سیاسی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و جانشینان و معاونین آنان در سراسرکشور.
۱۵ – رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و معاونین وی.
۱۶ – رئیس جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و معاونین وی.
۱۷ – استانداران.
۱۸ – معاونین و مشاورین استانداران.
۱۹ – فرمانداران.
۲۰ – بخشداران.
۲۱ – شهرداران و روسای مناطق شهرداری.
۲۲ – روسا و سرپرستان سازمانهای دولتی.
۲۳ – رئیس دانشگاه آزاد اسلامی.
۲۴ – اعضای هیأت مدیره و مدیران عامل بانکها.
۲۵ – اعضای هیأت مدیره و مدیران عامل شرکتهای دولتی و وابسته به دولت که حیطه وظایف و اختیارات آنها به کل کشور تسری دارد.
۲۶ – رئیس کل بانک مرکزی ایران و معاونین و مشاورین وی.
۲۷- روسا و سرپرستان بنیادهای (مستضعفان، شهید، ۱۵ خرداد، مسکن)، کمیته امداد امام خمینی (ره)، نهضت سوادآموزی، سازمان تبلیغات اسلامی،دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم و رئیس سازمان تعزیرات حکومتی و روسای اتاقهای بازرگانی و صنایع و معادن و تعاون ایران، معاونین و مشاورین آنان. (اصلاحی مصوب ۱۳۹۴/۲/۲۹)
۲۸ – شاغلین در نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات.
۲۹- اعضای شوراهای اسلامی شهرها (الحاقی مصوب ۱۳۹۴/۲/۲۹)
ب – اشخاص زیر از داوطلب شدن در حوزههای انتخابیه قلمرو مأموریت خود محرومند مگر اینکه شش ماه قبل از ثبت نام از سمت خود استعفانموده و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند: (اصلاحی مصوب ۱۳۸۶/۱/۲۶)
۱ – ائمه جمعه دائمی.
۲- قضات شاغل در امر قضاء و رؤسای دادگستری شهرستانها و استانها. (اصلاحی مصوب ۱۳۸۶/۱/۲۶)
۳ – مدیران کل و سرپرستان دفاتر و ادارات کل استانها و معاونین آنان.
۴ – مدیران کل و سرپرستان دفاتر و ادارات کل استانداریها و معاونین آنان.
۵ – رؤسا و سرپرستان ادارات و سازمانهای دولتی و وابسته به دولت و معاونین آنان در استان و شهرستان.
۶ – روسا و سرپرستان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی اعم از دولتی و غیر دولتی و روسا و سرپرستان واحدها و شعب آنها.
۷ – اعضای هیأت مدیره و مدیران عامل شرکتهای دولتی و وابسته به دولت در استان و شهرستان.
۸ – سرپرستان مناطق و روسای شعب بانکها در استان و شهرستان.
۹ – سرپرستان دفاتر سازمان تبلیغات اسلامی در مرکز استان و شهرستانها.
۱۰ – مدیران مراکز صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
۱۱- اعضاء شوراهای اسلامی روستا. (اصلاحی مصوب ۱۳۹۴/۲/۲۹)
۱۲- رؤسای اتاقهای بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی و رؤسای اتاقهای اصناف و تعاون در استان (الحاقی مصوب ۱۳۹۴/۲/۲۹)
ج – اعضای هیأتهای اجرائی و ناظرین شورای نگهبان در حوزه انتخابیه تحت مسؤولیت خود.
تبصره ۱ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ کلیه مقامات و هم¬ترازان آنها موضوع ماده (۷۱) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۸/۷/۱۳۸۶ و با اجرای تبصره (۱) آن، مشمول حکم بند «الف» این ماده می ¬باشند. تشخیص اعلام هم¬ترازی سایر مقامات با این ماده، بر اساس مجموع معیارهای ساختار، مأموریت¬ ها، جغرافیای تأثیرگذاری، ماهیت فعالیت و اختیارات، اهمیت و پیچیدگی وظایف و مسؤولیت ¬ها بر عهده سازمان امور اداری و استخدامی کشور می¬ باشد و اثر این هم¬ترازی صرفاً نسبت به استعفا برای انتخابات بوده و اثر قانونی دیگری ندارد. این سازمان موظف است حداقل هشت¬ ماه قبل از آغاز ثبتنام، فهرست مشاغلی را که هم¬تراز تشخیص میدهد به وزارت کشور و شورای نگهبان، ارسال و اعلام نماید. رئیس مجلس و سمت نمایندگی مجلس شورای اسلامی از شمول حکم این ماده مستثنی است.
تبصره ۲ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۱)- درمورد کسانی که طبق قوانین استخدامی و یا تعهد خدمت، استعفای آنان منوط به پذیرش آن از سوی مسؤولین مربوطه باشد، قبولاستعفاء شرط است. همچنین استعفای پرسنل نیروهای مسلح منوط به قبول فرماندهی کل قوا میباشد. در مورد اشخاص موضوع اجزای (۱۴) و (۲۸) بند «الف» و جزء (۲) بند «ب» این ماده، قطع رابطه استخدامی و هرگونه همکاری تحت هر عنوانی شرط می باشد.
تبصره ۳ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ در هنگام ثبتنام، ارائه گواهی رسمی مبنیبر قبول استعفا یا قطع هرگونه رابطه استخدامی و همکاری و عدم اشتغال در پست یا مقام یا سمت یا مشاغل یادشده الزامی است، در غیر این¬صورت از ثبتنام داوطلب خودداری میشود.
تبصره ۴ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ جایگزین فرد مستعفی از مقام یا پست باید از سوی مرجع یا مقام ذیصلاح، حداکثر به مدت یک¬ماه از زمان قبول استعفا بهطور رسمی به سازمان امور اداری و استخدامی کشور معرفی شود و فرد مستعفی در آن سِمت، شغل، پست یا مقام مسؤولیتی نداشته باشد. تخلف از حکم این ماده توسط فرد مستعفی و مقام ذیصلاح به استثنای مقاماتی که در قانون اساسی برای انتصاب آنها ترتیبات خاصی پیشبینی شده است، جرم بوده و مرتکب یا مرتکبان به انفصال موقت از خدمات دولتی از شش ¬ماه تا یک¬سال محکوم میشوند. در صورتی که تخلف از سوی شخص داوطلب باشد، فرد مستعفی، از داوطلبی در آن انتخابات محروم می ¬شود.
تبصره ۵ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ سرپرست یا قائممقام جایگاه های یادشده، مشمول حکم این ماده میباشند.
تبصره ۶- وزارت کشور موظف است حداقل سه ماه قبل از ثبتنام از داوطلبان، مراتب را از طریق رسانههای گروهی به آگاهی عموم برساند.
تبصره ۷ (الحاقی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ منظور از واژه «دولت» در بندهای این ماده، معنای عام آن است که شامل دستگاه های اجرائی موضوع ماده (۲۹) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و مستثنیات آن و همچنین نهادهای تابعه یا وابسته به آنها میشود. منظور از «تابعه» و «وابسته به دولت» در این ماده، کلیه اشخاص حقوقی است که حداقل دارای یکی از شرایط زیر باشند:
۱ ـ حداقل ده¬ درصد (۱۰%) سهام آنها متعلق به دولت و یا بیش از پنجاه ¬درصد (%۵۰) سهام آنها مجموعاً متعلق به دولت و نهادهای عمومی غیردولتی موضوع قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مصوب ۱۹/۴/۱۳۷۳ با اصلاحات بعدی آن باشد.
۲ ـ تأسیس، انحلال و یا آییننامههای اجرائی یا مستقل آنها بهموجب تصویب یا تصمیم هیأت وزیران یا هریک از وزیران یا رؤسای قوا باشد.
۳ ـ مدیرعامل یا نیمی از اعضای هیأت مدیره یا مقامات آنها از اشخاص دولتی یا توسط مقامات دولت منصوب میشوند.
ماده ۳۴- اشخاص زیر از داوطلب شدن نمایندگی مجلس محرومند:
۱- کسانی که در جهت تحکیم مبانی رژیم سابق نقش موثر داشتهاند.
۲- ملاکین بزرگ که زمینهای موات را بنام خود ثبت دادهاند.
۳ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ عضویت یا وابستگی اداری یا تشکیلاتی به احزاب، سازمان¬ ها، اشخاص حقوقی و یا همکاری با اشخاص حقیقی یا حقوقی که علیه منافع و اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران اقدام مینمایند یا غیرقانونی بودن آنها از سوی مراجع ذیصلاح اعلام شده است.
۴ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۱)- کسانی که به جرم اقدام علیه امنیت داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران محکوم شدهاند.
۵- محکومین به ارتداد به حکم محاکم صالحه قضائی.
۶ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۱)- مشهورین به فساد و متجاهرین به فسق و معتادین به مواد مخدر یا روانگردان.
۷- محکومین به حدود شرعی مگر آنکه توبه آنان ثابت شده باشد.
۸ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ محکومین قطعی به جرائم قاچاق انسان، مهمات، اسلحه، مواد مخدر، مواد روان گردان و مشروبات الکلی یا پولشویی و همچنین جرائم عمدی که مجازات قانونی آنها مشمول محرومیت از حقوق اجتماعی موضوع ماده (۲۵) قانون مجازات اسلامی مصوب ۱/۲/۱۳۹۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی است.
۹- محجورین و کسانی که به حکم دادگاه مشمول اصل چهل و نهم (۴۹) قانون اساسی باشند.
۱۰ (اصلاحی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ نماینده قانونی اشخاص حقوقی موضوع ماده (۱۴۳) قانون مجازات اسلامی که به یکی از مجازاتهای انحلال شخص حقوقی یا مصادره اموال یا ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی بهطور دائم مطابق مواد (۲۰) و (۲۲) قانون مجازات اسلامی محکوم شدهاند.
تبصره (الحاقی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ مراد از «نماینده قانونی شخص حقوقی» شخصی است که بهموجب قانون یا اساسنامه مسؤولیت و اختیار اداره شخص حقوقی را دارد، مانند مدیرعامل، هیأت مدیره یا عناوین مشابه
۱۱- محکومین به خیانت و کلاهبرداری، اختلاس و ارتشاء و غصب اموال دیگران و محکومین به سوء استفاده مالی به حکم محاکم صالحه قضائی.
۱۲ (الحاقی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ اتباع ایرانی که اقامت دائم کشور دیگری را دارند یا تابعیت کشور دیگری را داشته یا دارند.
۱۳ (الحاقی ۱۴۰۲/۵/۱) ـ محکومین قطعی به مجازات انفصال از خدمات دولتی و عمومی در زمان ثبتنام